Κάθε ἀνθρώπινη γλῶσσα ἔχει τὴν ἱστορία της καί, πολλές, μιὰ καταγεγραμμένη παράδοση σκέψης, ποίησης, θρησκευτικῶν κειμένων κ.λ.π. Μάλιστα, μία γλῶσσα δέ ζῇ κατ’ ἀνάγκην αἰώνια, ἀλλὰ μπορεῖ νὰ πάψῃ νὰ ὁμιλῆται. Παραδείγματα τέτοια (μὲ σημαντικώτατη θέση στὴν Ἱστορία τοῦ Πνεύματος) εἶναι ἡ Σουμεριακή (ἡ παλαιότερη γλῶσσα μὲ γραπτὰ μνημεῖα – περίπου στὸ 3500 π.Χ.), τῶν Μάγια, ἡ Προελληνική (δηλαδὴ ὁ τρόπος ποὺ συνεννοοῦνταν οἱ μή Ἰνδοευρωπαϊκοὶ πληθυσμοὶ πρὶν τὴν κάθοδο τῶν ἑλληνικῶν φύλων στὴ σημερινὴ Ἑλλάδα – τύποι της σώζονται πάμπολλοι ἐντὸς τῆς Ἑλληνικῆς, βλ. Robert Beekes, Pre–Greek, Phonology, Morphology, Lexicon, edited by Stefan Norbruis, Brill, Leiden-Boston, 2014), ἡ Λατινική (ὡς πρὸς τὴν προφορική της χρήση, γιατί, στὸ γραπτὸ λόγο, συνεχίζουν ἀκόμα νὰ χρησιμοποιῆται ὡς ὑπερεθνική «ἰδιόλεκτος» τῆς ἐπιστήμης στὴ Δύση, βλ. τὶς εἰσαγωγὲς καὶ τὰ κριτικὰ ὑπομνήματα τῶν στερεότυπων ἐκδόσεων τῶν ἀρχαίων κειμένων), ἡ Σανσκριτική (ποὺ ἀκόμα ὅμως χρησιμοποιεῖται στὶς τελετὲς τοῦ Ἱνδουϊσμοῦ), τὰ Πάλι (ποὺ διατηροῦν τὴ θέση τους στὸ βουδιστικὸ τυπικὸ μὲ τὸν κανόνα Τιπιτάκα).
Κάποιες ἄλλες «λαλιές», ὅμως, ἀποδείχθηκαν ἀνθεκτικώτερες στὸ διάβα τοῦ χρόνου ὡς πρὸς τὴν προφορική τους, ζωντανὴ χρήση: ἡ Ἀρχαία Αἰγυπτιακὴ μὲ τὴν Κοπτική (τὴ γλῶσσα τῶν μονοφυσιτῶν Χριστιανῶν τῆς Αἰγύπτου) ὡς ἄμεσο ἀπόγονό της καὶ πρῶτα γραπτὰ γύρω στὸ 3300 π.Χ.· τὰ πολυποίκιλα Κινεζικὰ ἰδιώματα, πού, ὅμως, ἀνήκουν σὲ μιὰ μεγαλύτερη οἰκογένεια (τοὐλάχιστον ἀπ’ τὸν 11ο αἰῶνα π.Χ.), μὲ τὴν ἀδιαμφισβήτη «φινέτσα» τους ὅπως παρουσιάζεται λαμπρά στὴ χρήση τῶν ἰδεογραμμάτων· ἡ Ἑλληνικὴ μὲ πρῶτα δείγματα τὰ πινάκια τῆς Γραμμικῆς Γραφῆς Β΄· ἡ Ἑβραϊκὴ μὲ τὴν Τανάχ (τὴν Παλαιὰ Διαθήκη)· ἡ Περσική (τὰ Φαρσί), μὲ τὴ σφηνοειδῆ γραφὴ τῶν Ἀχαιμενιδῶν τὸν 6ο αἰῶνα π.Χ. καί, τώρα πιά, μὲ τὴ χρήση τῆς ἀραβικῆς γραφῆς… Ὁ σύντομος αὐτὸς κατάλογος, προφανῶς, δέν ἐξαντλεῖ τὰ πανάρχαια συστήματα πού, μέσῳ αὐτῶν, ἐκφράζονται ἀκόμα ὁμάδες καὶ λαοὶ ἀνθρώπων παντοῦ στὸν κόσμο.
Ὡρισμένες γλῶσσες, λόγῳ κοινωνικοϊστορικῶν ἐξελίξεων εὐρείας κλίμακας, ὑπερέβησαν τὰ στενὰ σύνορα τοῦ χώρου, ὅπου πρωτοαναπτύχθηκαν, καθιστάμενες ὄργανο ἐπικοινωνίας καὶ συναλλαγῆς σὲ μία μεγαλύτερη ἐπικράτεια: ἡ Ἑλληνικὴ μετὰ τὶς κατακτήσεις τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου σ’ ὁλόκληρη τὴν ἀνατολικὴ λεκάνη τῆς Μεσογείου ὡς τὰ βάθη τῆς Ἀσίας· τὰ Λατινικὰ ἐξαιτίας τῆς ρωμαϊκῆς ἐπέκτασης σ’ ὁλόκληρη τὴ Μεσόγειο (τὴν τότε, ἰμπεριαλιστικότα, ἀποκαλούμενη: Mare Nostrum=ἡ δικιά μας θάλασσα)… Μερικὲς ἄλλες γλῶσσες, ὡς πλέον καλλιεργημένες στοὺς τομεῖς τῆς Ἐπιστήμης καὶ τῆς Λογοτεχνίας ἐν γένει, ἀποτέλεσαν κανονιστικὰ πρότυπα κατὰ τὸ σχηματισμὸ ἄλλων γλωσσῶν σὲ συγκεκριμένες φάσεις τῆς ἱστορίας τους· ἐπὶ παραδείγματι: ἡ Ἑλληνικὴ κ’ ἡ Λατινική γιὰ ὅλες τὶς ὕστερες ἐθνικὲς γλῶσσες τῆς Εὐρώπης.
Ἰδίως, ἡ Εὐρώπη, μετὰ τὴν Ἀναγέννηση, ἐπέδειξε ἕναν ἀπαράμιλλο ζῆλο ν’ ἀνακαλύψῃ καὶ νὰ μετακενώσῃ τὸ Ἀρχαῖο Πνεῦμα στὴ σύγχρονη καθημερινότητα τῆς Διοίκησης, τῆς Ἐπιστήμης καὶ τῶν Γραμμάτων. Οἱ λαοὶ ἀποζητοῦσαν διεξόδους ἀπ’ τὰ στενά σχήματα τοῦ χριστιανικοῦ Μεσαίωνα (ἂν καὶ πολλά θαυμαστὰ διατυπώθηκαν τότε ἀπ’ τοὺς σχολαστικοὺς καὶ τοὺς μυστικούς, ποὺ γνώριζαν ὅμως μερικῶς τ’ ἀρχαῖα κείμενα)· οἱ μορφωμένοι τους ποδηγέτες στράφηκαν στὸ ἐλευθερωτικὸ πνεῦμα τῶν ἀρχαίων στοχαστῶν, ποιητῶν κ’ ἐπιστημόνων, γιὰ νὰ θεμελιώσουν ὄχι ἁπλᾶ τὴ γλῶσσα τους, μὰ καὶ τὴν ὕπαρξή τους ἐν Κόσμῳ. Μέχρι καί τὸν 20ο αἰῶνα, οἱ σημαντικοὶ τῶν Ἐπιστημῶν (τῶν Μαθηματικῶν, τῆς Φυσικῆς κ.ἄ.) ἔγραφαν καὶ μιλοῦσαν τὶς κλασσικὲς γλῶσσες ὄντας πλήρως κάτοχοι τῶν ἐννοιῶν καὶ τῆς Ἱστορίας τους (βλ. ἕν’ ἀπ’ τὰ τελευταῖα μεγάλα παραδείγματα, τὸν Αὐστριακὸ Φυσικὸ Σρέντινγκερ, θεμελιωτὴ τῆς Κυματομηχανικῆς).
Δυστυχῶς, παντοειδεῖς ἐπιφυλλιδογράφοι μ’ ἐλλιπεῖς κι ἀποσπασματικὲς γνώσεις κι ἄλλο τόσο χειρότερη κάτοψη τῆς Πραγματικότητας, ἐπιδίδονται, χρησιμοποιῶντας τὰ παραπάνω ὡς ἐξαλλοιώμενα συνθήματα, σ’ ἀσκήσεις γλωσσικῶν, κι ἀκόμα ἀντιεπιστημονικώτερα, ἐθνικῶν πρωτείων… Ἡ Ἑλληνική, ὡς πανάρχαιη γλῶσσα, δηλώνει κι ἀποδεικνύει τὸ κλέος τῶν Νεοελληνῶν (ποὺ δὲ γνωρίζουν μήτε τό «νυχάκι» της) κι ἄλλα φαιδρὰ κι ἀνυπόστατα… Προφανῶς, κάθε σχολιασμὸς αὐτῶν τῶν θλιβερῶν ἀπόψεων, εἶναι ἄχρηστη κατανάλωση μελάνης κι ἀποθηκευτικοῦ χώρου στὸν ὑπολογιστή.
Ἐπειδή, ὅμως, ἡ φαιδρότητα κ’ ἡ βλακεία, ὅρια δέν ἔχουν, οἱ ἐξίσου φανατικοὶ πολιτικοὶ ἀντίπαλοι τῶν παραπάνω ὀλιγόνοων, προχωροῦν στὸ ἑξῆς «σχέδιο δράσης»: Γιὰ νὰ μήν ἔχουν ἐπιχειρήματα οἱ ἀκραῖοι ἐθνικιστές, κατεδαφίζουμε τὴν ὅποια, δεδομένη καί, σχεδόν, αὐταπόδεικτη γλωσσικὴ συνέχεια (γιὰ ὅσους στρώνουνε τὸν πισινό τους νὰ διαβάσουν τὰ ἴδια τὰ κείμενα κι ὄχι ν’ ἀναμασᾶνε τὰ λόγια ἄλλων) καὶ διανθίζουμε τ’ ὅλον μ’ ἐπιστημονικοφανεῖς ἀοριστίες, ἀμπελοφιλοσοφίες καὶ καταφανέστατα λ ά θ η.
Αὐτὴ ἡ μή θέση ἐπιδρᾷ γοητευτικότατα στὰ πάντοτε ἀδρανῆ πλήθη, γιατὶ δὲν ἀπαιτεῖ καμμία προσπάθεια ἄσκησης καὶ θεμελίωσης συνείδησης· ἐπίσης, δὲν ἐξυπηρετεῖ οὔτε τὴν ἰδεολογία ποὺ γιὰ χάρη της ἀνερυθρίαστα διατυμπανίζεται. Τὸ ἐπιμύθιο: Ἐφόσον ὅλα τὰ σημαντικὰ βαφτίζονται «ἄχρηστα», γιατί ν’ ἀσχολούμαστε μαζί τους;.. Τί κι ἂν τὰ μάθῃς – τί κι ἂν δέν τὰ μάθῃς;!. Πρόκειται περὶ τῆς περίφημης ἐξίσωσης ὅλων μές ἀπ’ τὴν ἰσοπέδωση.
Τὸ φιλισταϊκὸ πνεῦμα κάποιων ποὺ ἐνδύονται τὴ δορὰ ἑνὸς δῆθεν ἐπιστημονικοῦ λόγου, ἦταν, εἶναι καὶ θὰ εἶναι π ά ν τ α πολύ πιὸ ἐπικίνδυνο ἀπὸ κάθε ἄλλη βάρβαρη κι ἀπολίτιστη πρακτική, καθώς, δίχως νὰ τὸ καταλάβῃ ὁ ἁπλὸς κι ἀνύποπτος, πέφτει στὸ πυκνoραμμένο δίχτυ τοῦ ψεύδους καὶ τῆς μονομανίας… Μόνη διέξοδος, ἡ μελέτη τῶν γραφῶν, κάθε εἴδους – ἡ συνεχὴς αὐτοεκπαίδευση καὶ αὐτοκριτική. Αὐτό τὸ κείμενο δὲν εἶναι τίποτα παραπάνω ἀπὸ μιὰ τέτοια πρόσκληση. Ὅποιος τὴν ἀποδεχθῇ κ’ ἐπισκεφθῇ κεῖνα τὰ μέρη, μπορεῖ νὰ φέρῃ καρποὺς ἀξιώτερους ἀπ’ ὅσα ἐδῶ λέγονται…
Υ.Γ. Ὁ σχολιασμὸς τῶν ἀπόψεων τῶν πολιτικῶν ἀντιπάλων (ὅπως ἀναφέρθηκαν παραπάνω), εἶν’ ἐξίσου ἀχρεία κατανάλωση μελάνης κ’ ὑπολογιστικοῦ χώρου. Γι’ αὐτὸ ζητάω συγγνώμη. Ὅμως, ἐπειδὴ ζοῦμε μές σὲ μιὰ καταγενετικὴ καθημερινότητα, ὅπου ἄνθρωποι μὲ προσόντα καὶ πνευματικὲς ἱκανότητες γίνονται λεία (βεβαίως καὶ μὲ δικιά τους εὐθύνη) τῶν ἐπιτήδειων, ἡ θλίψη δέ μοῦ ἐπιτρέπει νὰ παραμείνω στὴ μόνη σ ο φ ὴ θέση: τῆς σιωπῆς καὶ περαιτέρω μελέτης.
