Ἂν κ' ἐπιμένῃ ὁ Γερμανὸς φιλόσοφος καὶ πολυμαθὴς πώς: Τοῦτος ὁ Κόσμος εἶν' ὁ βέλτιστος δυνατὸς ἀνάμεσα σὲ κάθε πιθανὴ πραγμάτωσή του· ἂν κ' ἡ ἀρχὴ αὐτὴ διατυπωμένη μαθηματικὰ κάνει καράβια νὰ πλέουν, ἀεροπλάνα νὰ πετοῦν, δίνει νούμερα στὴν Κβαντικὴ Θεωρία Πεδίου,.. σὰ στρέψῃς τὸ βλέμμα σου στ' ἀνθρώπινα, σὲ πιάνει ἀνατριχίλα: Μὰ πόσο ἀνοικονόμητα, ὅλα τους! – νά, λοιπόν, ἡ κατάρριψη τῆς γενικῆς ἀρχῆς…

Ὅμως, ὁ συλλογισμὸς ἔχει μιὰ κρυμμένη προκείμενη: Τ' ἀνθρώπινα ἀποτελοῦν κλειστό σύστημα. Ἐφόσον καταφανέστατα αὐτὸ δέν ἰσχύει, μένει στὰ ὑπόλοιπα, τὰ ἐξωανθρώπινα, νὰ φέρουν τὴν ἰσορροπία καὶ νὰ συντηρήσουν τὸ βέλτιστο. Ἴσως, μάλιστα, αὐτά φέρουν, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, κάθετί βέλτιστο στὴν ταραγμἐνη ἀνθρώπινη φύση.