Ἀπὸ τὰ χρόνια τὰ προεπαναστατικὰ εἶχε διατυπωθῆ μιὰ θέση ξέχωρη ἀπ’ ὅσα ἀκολούθησαν μετὰ τὸ 1821: Ἐθεωρεῖτο ἡ τότε ἐπανασταστικὴ προσπάθεια ἀνώριμη κίνηση κ’ ἐσφαλμένη. Οἱ ὑποστηρικτὲς προέκριναν τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἔτι περαιτέρω ἐνδυνάμωση τοῦ Γένους, ὥστε σὲ καταλληλότερο χρόνο τὰ ἀποτελέσματα νἆναι ἐπωφελέστερα, δηλαδὴ ἡ ἐπικράτεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ — τὸ τότε ἐπονομαζόμενον: Ρωμαίικο — νὰ ἐκτείνεται σὲ μεγαλύτερη γεωγραφικὴ περιοχὴ ἱστορικῶς συσχετισμένη μὲ τὴν Ἀνατολικὴ Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία καὶ τὴν Ἑλληνορωμαϊκὴ Ἀρχαιότητα.

Κανείς ὅμως δὲν ὡμιλοῦσε γιὰ ἕναν «ἀσώματο Ἑλληνισμὸ» δίχως παρουσία κρατικὴ στὸν ἱστορικό του χῶρο. Ἐν τέλει, τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος ἱδρύθη, ὅπως αὐτὸ ἱδρύθη, καὶ ἡ παρουσία του εἶναι αἰσθητὴ σ’ ὁλόκληρη τὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο, ἀκόμα καὶ μὲ τὰ ὅποια λάθη καὶ τὶς ὅποιες ὑποχωρήσεις λόγῳ πολλαπλῶν κρίσεων τὰ τελευταῖα ἑκατὸ ἔτη. Ἀκολούθησε μὲ μεγάλη καθυστέρηση τὸ ἕτερο κράτος τοῦ ἑλληνισμοῦ: ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία. Κανείς δὲν διενοήθη ἕναν Ἑλληνισμὸ δίχως παρουσία σαφῆ: μὲ σύνορα, δικό του κρατικὸ μηχανισμό, δική του Πολιτεία ὡς ὄντως ἀντανάκλαση τῆς ἑλληνικῆς πόλεως. Κανείς.

Ὅμως, κάποιοι τεχνηέντως προπαγανδίζουν τὴν δῆθεν διαιώνιση τοῦ Γένους ἀκόμα κι ἂν ἀποτύχῃ τὸ κράτος: Εἶναι ἐπικίνδυνοι καὶ διασπείρουν ἀλλότριες ἰδεοληψίες. Ἐπικαλοῦνται ἕναν «κοσμοπολιτισμό», ἐνῷ κατὰ βάσιν προωθοῦν ἕναν ξεκάθαρο «ραγιαδισμό». Οἱ τύχες τῶν ἐθνῶν καὶ τῶν λαῶν κρίνονται ἐν χώρῳ καὶ χρόνῳ· ὅποιο ἔθνος καὶ λάος δὲν δύναται μόνο του κι αὐτεξούσια νὰ φυλάττῃ σύνορα, ἄγεται στὸν ἀφανισμὸ ἢ στὴ μακραίωνη περιστολή· κ’ ἐτοῦτο δέν εἶναι κάποιο δόγμα γεωπολιτικό, ἀλλὰ μιὰ ἐμπειρικὴ διαπίστωση.